قسمت 101: نشریه ترویج علم مدرس و جامعه
قسمت 55: کووید-۱۹ و آزمون سرمایه اجتماعی
پیدایش، انتقال و گسترش بیماری همهگیر کووید-۱۹ پیامدهای مهمی در بخشی از مباحث توسعه که به سرمایه اجتماعی مربوط میشود دارد. در نوشتار حاضر، به برخی پیامدهای تصمیمات دولت در رابطه با مدیریت بحران و شیوه اجتماعی سازی آن از این منظر اشاره شده است.
قسمت 54: ارزشیابی تحصیلی در آموزشهای غیرحضوری شبکهای
شرایط ناشی از همهگیری جهانی ویروس کووید ۱۹ ضرورت بازنگری در نظام آموزشی و تأکید بر ارزشیابی «یادگیری محور» و مبتنی بر فعالیتهای متنوع و نه صرفاً ارزشیابی «آموزش محور» را پررنگ کرده است. برنامهریزی برای تغییر این نظام در بلندمدت به اندازۀ یافتن راهی برای حل مقطعی مسائل آموزش عالی اهمیت دارد.
قسمت 53: چالشهای آموزش در عصر همهگیری کووید-۱۹
جهانگیری بیماری کووید ۱۹ نشان داد چقدر جهان به هم پیوسته است. تلاش کشورهای جهان در ایام همهگیری بیماری، جریان داشتن آموزش و تداوم تحصیل دانش آموزان و دانشجویان است. شیوع بیماری و تعطیلی آموزش حضوری، سبب شد که موضوع شکاف دیجیتالی در جوامع بارزتر از همیشه خود را نشان دهد.
قسمت 52: پتانسیل بالقوه آرتمیزینین (داروی ضد مالاریا) در برابر بیماری کرونا
داروی آرتمیزینین برای ازبین بردن انگل P.falciparum، که جزو سختترین انگلهای بیماری مالاریا است، مؤثر واقع گردید.آرتمیزین یک ترکیب طبیعی بوده که از گیاه آرتمیزیا (Artemisia) حاصل میشود. آرتمیزینین همچنین دارای خواص ضد توموری (با خاصیت از بین بردن گونههای اکسیژن فعال)، برای درمان تعدادی ازسرطانها و بیماریهای ویروسی نیز بکار میرود.
قسمت 51: کووید-۱۹ و ارج نهادن به تفکر فلسفی
یکی از انتقادهایی که بر فلسفه وارد میشود این است که فلسفه همواره، یا در بسیاری از مواقع، همچون مهمانی است که دیرتر از سایر مهمانان فرامیرسد و پس از آنکه اتفاقات و وقایع رخ دادند تازه بساط خود را پهن میکند. سایر علوم هر کدام به نحوی در صدد پیشبینی رفتارها و پیامدهای آیندهی اوضاع و احوالی هستند که در حال حاضر وجود دارد.
قسمت 50: مسأله ویروس کرونا و امنیت پایدار شهروندی
"امنیت پایدار شهروندی" به عنوان مفهومی نوین با توجه به تغییرات در مفهوم امنیت، ترکیب مفاهیم پایداری در مفهوم شهروندی در راستای امنیت انسانی با مرجعیت شهروند است . در این مفهوم عوامل و شاخص های متعددی برای ایجاد امنیت پایدار شهروندی موثر هستند. در شاخص های امنیت پایدار شهروندی، شاخص بهداشتی دخیل در شکل گیری امنیت پایدار شهروندی با توجه به شرایط کنونی و همه گیری ویروس کرونا اهمیت بسیار و ملموستری پیدا کرده است.
قسمت 49: نقش مهندسی ژنتیک گیاهی در برابر کرونا
محققین بخش علوم گیاهی در همکاری مستمر با سایر گروههای علمی و شرکتهای معتبر جهانی چندملیتی در تلاش جهت مبارزه با این بیماری میباشند. این تلاشها توسط محققان بیوتکنولوژی گیاهی در جهت تولید و عرضه سریع آنتی ژنهای پروتئین و آنتیبادیهای کیتهای تشخیصی و سیستمهای با قابلیت تولید وسیع تجاری برای تولید سریع و بهینه واکسنها و داروهای ضد ویروسی توسط روشهای نوآورانه بیوتکنولوژی گیاهی میباشد.
قسمت 48: فضاهای عمومی شهری و ویروس کرونا: همگرایی یا واگرایی
بروز و شیوع بیماری همهگیرکووید-19(COVID-19)،تمامی عرصههای زیستی بشر را تحت شعاع خود قرارداد. در این میان شهرها نیز به عنوان فضاهای همگرای اجتماعی و به ویژه شهرهای متراکم جهان که به مثابه داعیهداران این اندیشه در خط مقدم هستند را با چالش جدی چگونگی سازگاری و بازسازی خود مواجه نموده است.
قسمت 47: کووید-۱۹:راهبرد ژئوپلیتیک صلح برای ایجاد یک
جهان صلحآمیز
دامنه شیوع ویروس کرونا ممکن است علایق و اهداف کشورها را تغییر دهد و سناریوهای جدید و غیرمنتظرهای از جنگ و صلح در بین آنها مطرح شود. در این سناریوهای جدید؛ پرسش اصلی این است که آیا بازیگران فرصتهای جدیدی را برای تشنج زدایی با استفاده از این همهگیری کرونا ایجاد میکنند یا اینکه تلاش میکنند از مزایای این وضعیت برای رسیدن به اهدافشان استفاده کنند. اکنون وظیفه سیاستمداران است که هر تغییری را به نفع صلح هدایت نمایند.
قسمت 46: الگوی رفتاری حمل و نقل در دوران کرونا
از آنجا که حمل و نقل از ارکان جدانشدنی زندگی بشر است، بدیهی است که تغییرات کلان میتواند تأثیرات متقابلی بر حمل و نقل داشته باشد. این موضوع به ویژه در پدیدههایی با مقیاس کلان مشهودتر است. اپیدمیها و در مقیاس کلانتر از آن پاندمیها تاثیرات مشهودی بر حوزه صنعت حمل و نقل بر جای میگذارند.
قسمت 45: استراتژی دولت در مقابله با کرونا به چه میانجامد؟
ناشناخته بودن ویروس کرونا و پیچیدگی شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جوامع بشری از طرف دیگر موجب شده است پیشبینی زمان و نحوه انتشار بیماری، میزان مرگومیر مبتلایان و... در سیاستهای مختفلی که دولتها با توجه به شرایط کشورشان درنظر دارند، بسیاردشوارو در برخی موارد غیرممکن به نظر برسد.
قسمت 44: سناریوهای آینده آموزش عالی جهان ناشی از همهگیری بیماری کووید-۱۹
پیدایش و شیوع ویروس کووید ۱۹، آموزش و یادگیری نسلهای آینده را تحت تأثیر قرار دادهاست؛ این بحران به معلمان و استادان این فرصت را میدهد که در نحوه آموزش خود تجدید نظر کنند و آن را با شرایط جدید تطبیق دهند. فنّاوریهای آموزشی در آموزش نسلهای آینده نقش اساسی خواهد داشت.
قسمت 43: کرونا و چالش ادبیات و هنر کودکان
رویارویی کودکان و نوجوانان با کرونا وجوه مختلفی دارد. برخی از فعالیتها در این حوزه با همت بزرگسالان برای کودکان انجام شده و بخشی از آن، فعالیتهایی است که کودکان خود در آن مجری بودهاند. ایجاد فضای ارتباطی برای آگاهی از ویروس کرونا از جمله تمهیداتی است که بزرگسالان برای کودکان در نظر آوردهاند. مفاهیمی همچون رعایت بهداشت فردی و پرهیز از ارتباطات غیرضروری جهت حفظ سلامتی به شیوههای متنوع به کودکان انتقال داده شده است.
قسمت 42: هنر و آموزش پساکرونا
تجربه شتابزده آموزش مجازی در دوران همه گیری کووید-۱۹، با نگرانی پیرامون کاهش روابط اجتماعی دانشآموزان به دلیل عدم حضور در مدرسه همراه بود؛ حال آنکه تحقیقات نشان داده است که بهرهگیری از محیطهای آموزش مجازی سه بُعدی مبتنی بر بازی و روایت بیش از محیط طبیعی قادر است ابعاد اجتماعی و فرهنگی آموزش را غنی سازد.
قسمت 41: تابآوری شهری در مواجهه با کرونا: زمینهها و الزامات
همهگیریها از بسیاری بلایای دیگر متفاوت هستند زیرا آنها مردم، و نه زیرساختها را مورد تهدید قرار میدهند. همچنین طولانی مدت هستند و تأثیرات اقتصادی بزرگی دارند. بیماری همهگیر 19-COVID مجموعهای از مشکلات متقابل را شامل ترس و استرس از بیماری و مرگ و میر، ناکارآمدی سیستم مراقبتهای بهداشتی، محدودیت سفر، جداسازی و الزامات قرنطینه، فشارهای روحی و جسمی، به علاوه کاهش و فقدان درآمد برای افراد، افول اقتصادهای محلی، ملی و جهانی ایجاد نموده است.
قسمت 40: برنامهریزی شهری و مسأله کرونا: زمینهها و الزامات
بازخوانی چارچوب مفهومی بینرشتهای مورد استفاده برای تحلیل پیامدهای شهری و اجتماعی- مکانی بیماری همهگیر -COVID19 ،بینشهای نوینی را در زمینه عوامل موثر بر آموزش، پژوهش و حرفه معماری و طراحی و برنامهریزی شهری خلق مینماید که نیازمند ارتقاء همافزایی میان معماری، شهرسازی و بهداشت عمومی به مثابه پایهای برای مشارکتهای بالقوه معماری و شهرسازی با دیگر رشتهها و حرفههای دانشگاهی است.
قسمت 39: مأموریتهای ترویج و آموزش کشاورزی در مواجهه با
بحران کووید-۱۹
در شرایط کنونی، کشاورزان با بحران جدیدی به واسطه شیوع بیماری کووید-۱۹ مواجهه شدهاند. آنان ممکن است که به این بیماری مبتلا نگردند، ولی مطمئناً تحت تأثیر شیوع این ویروس قرار خواهند گرفت. در این زمینه فائو و سازمان بهداشت جهانی جامعه کشاورز را گروهی میدانند که از شیوع ویروس کرونا آسیب جدی دیدهاند. کشاورزان بهعنوان تأمینکنندگان اصلی زنجیره غذایی با چالشهای تولیدی، معیشتی و اجتماعی-روانی بسیاری در این برهه از زمان روبرو هستند.
قسمت 38: فعالیت بدنی، سلامت مغز سالمندان، 19- COVID
شروع یک وضعیت قرنطینه ناگهانی حاکی از تغییر اساسی در سبک زندگی افراد است. این مسئله برای همه افراد به ویژه افراد مسن، از اهمیت برخوردار است زیرا سبک زندگی بیتحرک ممکن است اثرات منفی کمتری بر رشد کودکان و نوجوانان داشته باشد اما در سالمندان، این اثرات بسیار بیشتر است؛ زیرا وضع موجود را با خطر مواجه میکند.
قسمت 37: بازار آموزش پساکرونا
کووید-۱۹ منجر به خروج ۵/۱ میلیارد دانش آموز از کلاس درس شده و ارزش بازار آموزش آنلاین که در سال ۲۰۱۹ ارزشی معادل ۶/۱۸ میلیارد دلار داشت، تحت تأثیر وقوع این پدیده چنان رشد شتابانی یافت که حدس میزنند تا سال ۲۰۲۵ ارزش آن به ۳۵۰ میلیارد دلار خواهد رسید؛ و بخش بزرگی از این افزایش تنها در طی چندماه محقق شده است.
قسمت 36: بحران کووید-۱۹ در الجزائر و بازتاب آن در ادبیات این کشور
یکی از کشورهای مغرب عربی که این روزها بحران کرونا را همزمان با بحرانهای داخلی خود تجربه میکند، کشور الجزائر است. مردم این کشور در سالی که گذشت روزهای پرتنش و سختی را پشت سر نهادند و علاوه بر مشکلات اقتصادی، عرصه سیاسی این کشور نیز دستخوش تحولات بسیاری بود.
قسمت 35: کووید-۱۹؛ حاصل دستکاریهای ژنتیکی یا انتخاب طبیعی؟
شناسایی منشأ شکلگیری و انتقال ویروس، اهمیت زیادی در ایجاد استراتژیهای پیشگیرانه در راستای مهار عفونت دارد. در ابتدای مطالعه بر روی کروناویروس جدید، گروهی از محققان اظهار کردند که مارها میتوانند یک میزبان احتمالی باشند اما پس از کشف تشابهات ژنتیکی بین کروناویروس جدید و ویروس شبهکرونای خفاشها، این فرضیه که خفاشها میزبان این ویروس هستند تقویت شد.
قسمت 34: کووید-۱۹، پادتن و واکنش گایا به دخالت انسان در سیستم
اقلیمی کره زمین
واکنش سیستمها به وقایع آشفتگی متفاوت است. وقتی یک سیستم دچار آشفتگی و اختلال میشود، بستگی به میزان حساسیت سیستم به تعدیل، زمان واکنش متفاوت است. در واقع زمان واکنش، مدت زمانی است که یک سیستم نیاز دارد تا پاسخی به تغییر وضعیت بدهد و یا مدت زمانی که نیاز دارد تا به تغییر شدت فرآیندها پاسخ دهد.
قسمت 33: مسئولیت کیفری ناشی از انتقال ویروس کرونا توسط اشخاص
تعیین تکلیف مسئولیت کیفری بیماران مبتلا به کرونا که با اقدامات خود مبادرت به انتقال عمدی یا غیرعمدی ویروس کرونا به دیگران میکنند و موجب قتل یا خسارتهای بدنی میشوند، از اهمیت ویژهای برخوردار است.
قسمت 32: بحران کرونا و بازآفرینی نقش مرزهای بینالمللی
بحران کرونا، ضمن یادآوری مفاهیم پایه در جغرافیای سیاسی (سرزمین، ملت، زیستگاه، حاکمیت، حکومت، امنیت، دولت، قلمرو، مرز و ...)، با یادآوری نقش مرزها در دفاع از اصل امنیت ملی، حاکمیت ملی، تمامیت ارضی، استقلال ملی، قلمروآرایی و ...، هشدار مجددی بود در جهت فلسفیاندیشی و نگرش عقلایی و واقعبینانه به هستی و کارکرد مرزها. اغراق نیست اگر بگوئیم این بحران عامل خیزش مجدد مرزهای جغرافیای سیاسی در همه مقیاسها از محلی/ مکانی تا بینالمللی بود.
قسمت 31: انتشار ویروس کرونا و بیعدالتی فضایی/ جغرافیایی
نابرابریهای ناشی از توزیع نامتوازن ثروت، فرصت و قدرت در بین مکانها و فضاهای جغرافیایی به عنوان زیستگاه سازههای انسانی که از آن تحت عنوان بیعدالتی فضایی/ جغرافیایی یاد میشود، یکی از پیشرانههای گسترش و تشدید اثرات مخرب بیماریهای اپیدمی از جمله بیماری کووید-19 است.
قسمت 30: آسیبشناسی زنجیره تأمین اقلام ضدکرونایی
اقلام ضدکرونایی، اقلام مشخصی از داروها، مواد اولیه، ضدعفونیکنندهها، تجهیزات و ملزومات پزشکی مانند ماسک جراحی، دستکش، الکل و مواد ضدعفونیکننده، البسه ضدویروس و ایزوله، دستگاههای تنفس مصنوعی، اکسیژنساز، داروهای ضدویروس و داروهای درمانکننده عفونت ریوی است که برای پیشگیری و درمان بیماری کووید-19 استفاده میشوند.
قسمت 29: کروناویرس و تأثیرات تمدنی در ایران و جهان
با نگاهی به حرکت کروناویروس در درنوردیدن سرزمینها، حاکمان مغرور دولتهای بزرگ که در بدو انتشار کرونا، با تمسخر از آمدن این ویروس حرف میزدند امروز تعادل سیاسی خود را ا دست دادهاند. این عدم تعادل ناشی از شگفتزدگی عمق فعالیت این ویروس و ناتوانی بشر از مهار و مقابله با کشت و کشتار آن است.
قسمت 28: توصیف ویروس کرونا با اعداد و ارقام
آخرین اطلاعات در سایت NCBI تا تاریخ 14 اردیبهشتماه 1399 حاکی از آن است که تعداد 1730 نمونه از این ویروس تعیین توالی شدهاست. بیشتر این تعداد شامل ژنوم کامل میباشد و تعداد کمی از آن توالی یک ژن خاص میباشد.
قسمت 27: تأثیرات کروناویروس بر تحول ناهمواریها
در جهت جلوگیری ار شیوع بیشتر ویروس کرونا و بیماری انسان در بیشتر کشورهای جهان از دسامبر 2019 تاکنون برخی یا تمام فعالیتهای انسانی متوقف شده یا با سرعت اندکی در جریان است. این امر در مطالعات ناهمواریهای زمین، بآ منرله کاهش یا توقف نسبی بهرهبرداری عجولانه یا نابخردانه انسان از زمین تلقی میشود و بسیاری از دانشمندان علوم محیطی ازز آن استقبال کرده و آن را فرصتی برای تنفس زمین از دستکاریهای انسانی برشمردهاند.
قسمت 26: تاریخ بیماریهای واگیردار در ایران و جهان
دفتر تاریخ پر از بیماریهای واگیردار و همهگیری است که تأثیرات شگرفی بر تغییرات حیات تمدنی بشر داشتهاند و با بروز و شیوع ناگهانی اما درازمدت خود، جوامع انسانی را با تحولاتی عمیق و گاه پیچیده مواجه کردهاند. در این میان، بیماریهای واگیردار و عفونی سهم بیشتری در این امر داشتهاند. تغییرات اجتماعی ناشی از تلفات و مرگ و میرهای فراوان، ایجاد بیکاری و رکود اقتصادی با تأثیرگذاری بر ساختارهای تمدنی، اوضاع اجتماعی جوامع را نیز مختل میکند.
قسمت 25: کرونا و فرصتهای تعاملی ایران و کشورهای آفریقایی
یکی از مهمترین مشکلات اکثر کشورهای آفریقایی، ضعف سیستم بهداشتی و درمانی و کمبود تجهیزات پزشکی آنهاست که آسیبپذیری این قاره را در مواجهه با بیماریهای همهگیر افزایش دادهاست. کمیسیون اقتصادی آفریقا (ECA) وابسته به سازمان ملل متحد در گزارش جدید خود درباره شیوع کرونا در آفریقا، سه مشکل اساسی در حوزه بهداشت و درمان این قاره را "پایین بودن تعداد تختهای بیمارستانی، تعداد بخش مراقبتهای ویژه(ICU) و تعداد متخصصان حوزه بهداشت و سلامت"؛ "وابستگی به واردات محصولات دارویی و پزشکی"؛ و "ضعف در تأمین هزینههای سلامت و درمان به دلیل ضعیف بودن اقتصادها" معرفی کرده است.
قسمت 24: راهبرد جغرافیای سیاسی/ ژئوپلیتیکی حل بحران کرونا و بیماریهای پاندمیک
اگر چه برخی از کشورها اقدام به بستن مرزهای جغرافیای سیاسی خود جهت ممانعت از ورود این ویروس نمودند، لیکن توفیقی نیافتند و انتشار آن جهانی شد. بستن و یا کنترل شتابزده و غیرسیستماتیک و ناقص مرزها در مقیاسهای مختلف محلی و ملی اولین اقدام حکومتها بود، که تنها بخشی از کشورهای جهان تا حدودی موفقیت نسبی در این زمینه کسب کردند.
قسمت 23: کرونا و کشاورزی
اگرچه شیوع ویروس کرونا زمینههای مختلفی از بخش کشاورزی، از جمله منابع طبیعی، هوا و اقلیم، منابع و مصارف آب، صنایع غذایی، دامپروری، و کاربرد انواع نهادههای کشاورزی اعم از کود، سم، بذر، ماشینآلات و ... را تحت تأثیر قرار داده است، اما بیشک مهمترین اثر آن در اقتصاد کشاورزی منعکس میشود.
قسمت 22: میراث ادبی ایران و بیم و امید امروز ایرانیان در مصاف
با کرونا
با شیوع گسترده و سراسری ویروس کرونا، این روزها جامع بشری با وضعیتی روبروست که به نظر میرسد در تاریخ جهان، نظیر آن دیده نشده و آدمی در حوزه پیشگیری از صدمات و تبعات آن نیز تاکنون چنین عزمی مشترک را تجربه نکرده است. تصمیم همگانی بشر در برابر این پدیده با دیگر حوادث طبیعی یا زیست محیطی کاملا متفاوت به نظر میرسد؛ حتی با حوادث هولناک بشرساختهای مانند رخداد مهیب و اهریمنی بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی
قسمت 21: تأثیر شیوع ویروس کرونا بر تعهدات قراردادی
بسیاری از تعهدات قراردادی به سبب شیوع ویروس کرونا و متعاقب آن وضع محدودیتهای مختلف از سوی دولتها از جمله تعطیلی کسب و کارها و توقف فعالیت ادارات، منع تردد و حمل و نقل و بسته شدن مرزهای کشورها، در مرحله اجرا با مشکلات فراوانی مواجه گردید و لاجرم متعهدین این قراردادها قادر به ایفاء به موقع تعهدات خود نگشتند.
قسمت 20: بحران کرونا و تحول مفهوم امنیت ملی و بینالمللی
باید اذعان نمود آنچه در این روزها با شیوع ویروس کرونا به وقوع پیوسته است، تهدیدی بزرگ برای امنیت جهان به بار آورده است. شیوع سریع جهانی این ویروس، علاوه بر ایجاد فضای ترس و نگرانی حاد برای عموم مردم در فضاهای جغرافیایی مختلف، اکثریت غالب حکومتها و حتی حکومتهای توسعهیافته و فراصنعتی غربی را نیز با چالشهای جدی اقتصادی ـ اجتماعی و فضای جدید امنیتی مواجه ساخته و نظامهای مختلف بهداشتی و درمانی آنها را در بوته آزمون قرار داده است.
قسمت 19: جایگاه حقوقی ستاد ملی مبارزه با کرونا و راه حل رفع موانع قانونی
در پی بحران ناشی از انتشار ویروس کووید-19 در جهان، ورود این بیماری به ایران به طور رسمی در تاریخ 22 بهمنماه 1398 مورد تأیید قرار گرفت. فقدان قوانین و مقررات روشن و شفاف در این شرایط بحرانی، موجب گشت تا در اوایل اسفند سال 1398 با مصوبه شورای عالی امنیت ملی "ستاد ملی مبارزه با کرونا" تشکیل گردد که ریاست آن بر عهده وزیر محترم بهداشت قرار گیرد. سه هفته پس از آن نیز به دلیل عدم وجود اختیارات کافی ستاد مذکور، "شورای پشتیبانی برای حمایت از تصمیمات ستاد ملی مبارزه با کرونا" به تصدی ریاست جمهوری وارد عرصه مدیریت این بحران شد.
قسمت 18: پروتئینها و عملکرد آنها در بیماری کووید-19
ژنوم این ویروس یک RNA تکرشتهای با طول کمتر از Kb 31 است. دانشمندان ژنهای این ویروس را برای حدود 21 پروتئین شناسایی کردهاند که این پروتئینها مسئول انجام بسیاری از کارها از جمله ساخت نسخههای جدید کروناویروس تا سرکوب پاسخهای ایمنی بدن میباشند. اولین بخش از RNA ژنومی ویروس، دستگاههای داخل سلول میزبان را به کار میگیرد تا از روی ژنوم ویروس، پروتئینهای کروناویروس را بسازند. ORF1ab اولین پروتئین ویروسی ایجادشده در سلولهای آلوده است این پروتئین در واقع زنجیرهای از 11 پروتئین مختلف غیرساختاری ویروس است که به هم پیوستهاند. ژن مربوط به این زنجیره پروتئینی حدود دوسوم از ژنوم ویروس را تشکیل میدهد.
قسمت 17: دسترسی به داروی بیماری کرونا در پرتو حقوق بینالملل
دسترسی به دارو به عنوان بخش تفکیکناپذیری از حق سلامت، امری حیاتی است. به موجب بندهای ماده 12 میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، کشورهای متعهد ضمن به رسمیت شناختن حق افراد به تمتع از بهترین حال سلامت جسمی و روحی، مکلفند برای بهبود همه جانبه بهداشت محیط و بهداشت صنعتی، پیشگیری و معالجه بیماریهای همهگیر، ایجاد شرایط مناسب برای تأمین مراجع پزشکی و کمکهای پزشکی برای عموم در صورت ابتلا به بیماری، اقدامات الزم را انجام دهند. همچنین دولتها در مواجهه با بحران بیماریهای واگیردار مانند کرونا، دارای تعهدات حقوق بشری ویژه در زمینه تأمین سلامت و تسهیل دسترسی مبتلایان به دارو هستند.
قسمت 16: کرونا و فرهنگ عامه
فرهنگ عامه شامل عناصر مادی و معنوی، ملموس و غیرملموس در زندگی مردم میشود. این فرهنگ، ابعاد گستردهای دارد و مردم با شعاع وسیعی از این فرهنگ در عمل مواجهاند و با آن زندگی میکنند. با ورود این میهمان ناخوانده در زندگی مردم، به سرعت در رفتار و عادات و رسوم و باورهای آنها نیز تغییراتی به وجود آمد. البته این تأثیرها بیشتر در زندگی مردم شهرنشین خواهد بود. از سوی دیگر به نظر میآید فشار کرونا مردم را متوجه بسیاری از آیینهای تعطیلشده مثل دعا، کمکرسانی، فداکاری و ... نموده و ارتباطات مجازی را موقتاً جانشین دیداری معمولی کرده تا این ارزشها فراموش نشوند.
قسمت 15: ارتباط ویروس کرونا با مواد غذایی
علم پیرامون ویروس کرونا همچنان در حال شکوفایی است. سازمان غذا و دارو، وزارت کشاورزی، سازمان بهداشت جهانی و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری اروپا تا به حال اعلام کردهاند که مواد غذایی به عنوان مسیر انتقال ویروس شناخته نمیشود. هیچ مدرکی تاکنون مبنی بر انتقال این ویروس و بیماری کووید 19 توسط غذا وجود ندارد و اطلاعات موجود در مورد ویروس کرونا مشخص کرده که رشد و تکثیر این ویروس در دستگاه تنفسی و دیگر بافتهای بدن است و معمولا از شخصی به شخص دیگر به واسطه سرفه یا عطسه آلوده، منتقل میشود. همچنین لمس سطوح آلوده به ویروس کرونا میتواند باعث انتقال این ویروس به بدن از طریق لمس چشم، دهان و بینی شود.
قسمت 14: مفهوم تحولیافتگی روانشناختی در مقابله با کووید-۱۹
در فضایی که مراقبتهای بهداشتی در کشور ما و سایر کشورهای جهان به جهت مقابله با ابتلا به ویروس کووید 19 حائز اهمیت است، نباید با تأکید بر رعایت فاصله اجتماعی از این نکته غافل شویم که در شرایط بحرانی، اهمیت مفاهیمی همچون حمایت اجتماعی و علاقه اجتماعی بسیار بیشتر است. به دیگر سخن، یکی از پدیدههایی که آسیبپذیری در برابر رویدادهای تنیدگیزا را تعدیل میکند، برخورداری از انواع مختلف حمایت اجتماعی است.
قسمت 13: روابط بینالملل پساکرونایی
دربارەی اینکه جهان پساکرونایی چگونه خواهد بود، اجماع نظری میان پژوهشگران روابط بینالملل وجود ندارد. اما چیزی که قطعیت دارد این است که پاندمی کرونا موجب تقویت ناسیونالیسم، تضعیف گلوبالیسم و اقتصاد بازار آزاد میشود. چنین وضعیتی ناظر بر اقداماتی است که دولتها چه دمکراتیک باشند یا اقتدارگرا، به منظور مدیریت بحران به ویژه تأمین بقاء به سمت تمرکز قدرت سیاسی حرکت میکنند و تضمینی وجود ندارد که بعد از پایان بحران تعهدی به بازتوزیع اقتدار مرکزی داشته باشند. چیزی که تغییر نمیکند ماهیت مناقشهآمیز سیاست بینالملل است.
قسمت 12: زنان و چالش کرونا
این بحران برای زنان، آسیب مضاعفی را از سلامت روان و جسم گرفته تا سلامت شغلی آنان به بار داشتهاست. این امر از میانه منازعات سیاسی و اقتصادی قدرتهای بزرگ و جنگ و کشتار ملتها سربرآورد و معادلات جهانی را به هم ریخت. همچنین با فروپاشی کسب وکارها، کمر اقتصاد دنیا را که درحال خودنمایی و چنگاندازی به حوزههای بکر و بازاریابی از اقتصادهای کمتوان بود خم کرد و حفظ جان و برآوردن نان، به مهمترین دغدغه موفقترین اقتصادهای جهان بدل شد.
قسمت 11: تغییر اقلیم (آب و هوا) و کرونا
با توجه به روابط موجود فیمابین اقلیم و شیوع بیماری کووید 1۹( کرونا) سواالت متعددی برای عموم مردم و دانشمندان در رابطه با ارتباط شیوع بیماری کرونا با عناصر آب و هوایی به ویژه دما و رطوبت مطرح شده است. سوالی که در این زمینه مطرح میباشد این است که آیا افزایش دما باعث توقف فعالیت ویروس خواهد شد؟ ارتباط ویروس کرونا با آب و هوای مناطق جغرافیایی مختلف که ویروس در آنها گسترش بیشتری داشته است چیست؟ گزارشها و مقالات متعددی در خصوص ارتباط بین تغییر اقلیم و بیماریهای نوظهور انسانی تاکنون از طرف سازمان بهداشت جهانی و سازمان هواشناسی جهانی به همراه هیئت بینالدول تغییر اقلیم انتشار یافتهاست.
قسمت 10: آرایش قدرت در جهان پساکرونا
در حال حاضر آمریکا با حدود یک میلیون نفر مبتلا به کرونا، با بیشترین فوتشدگان در جهان و بیش از بیست و پنج میلیون نفر بیکار، تبدیل به کانون اصلی کووید 19 در جهان شده است. پیتر اوبورن در میدل ایست آی نوشت: این بیماری همهگیر در آستانه نابود کردن ریاست جمهوری دونالد ترامپ است و پیامدهای مهمی نه فقط برای آمریکا بلکه برای کل جهان در پی دارد. فقط شرایط آمارهای اقتصادی وحشتناک نیست، بلکه وحشت واقعی در بازار کار است. بسیاری از مردم آمریکا به ترامپ اعتقاد داشتند چرا که او برای آنها شغل درست کرده بود، لیکن در حال حاضر تعداد بیکاران به ارقام وحشتناکی رسیده است، بطوری که آینده سیاسی جمهوریخواهان سخت به مخاطره افتاده است.
قسمت 9: فعالیتهای ورزشی، قرنطینه و بیماری کووید-۱۹
اگرچه که قرنطینه بهترین گزینه و توصیهی مهم برای متوقف کردن زنجیره ویروس کرونا به شمار میآید. با این حال، مسائل مهمی در مورد عوارض احتمالی قرنطینه که ممکن است با عدم تحرک جسمانی همراه باشد وجود دارد. به ویژه اگر فرد دچار بیماری زمینهای و خطرناک دیگری باشد تهدید دوچندان میشود؛ زیرا فعالیت بدنی محدود یا حتی نگرانکنندهتر از آن، عدم تحرک ناشی از قرنطینه، ممکن است با اثرات نامطلوبی همراه باشد که به طرز چشمگیری میتواند خطر ابتلا به بسیاری ازبیماریها و اختلالات شدید و ناتوانکننده مانند دیابت، سرطان، پوکی استخوان، چاقی و بیماریهای قلبی-عروقی را افزایش دهد. همچنین قرنطینه ممکناست بر سلامت روانی فرد نیز اثر بگذارد و به عنوان احساسات ناخوشایندی مانند افسردگی، ناراحتی، عصبانیت، سرخوردگی و یا حتی خشونتهای خانگی تجربه شود.
قسمت 8: انتظارات و شگفتیهای جامعه ایران در مواجهه با کرونا
از جمله عوامل و نشانههای مؤثر و شگفتی آفرین در کاهش خسارات و تلفات بیماری کووید-19 میتوان به : عملکرد و ایستادگی مجموعه کادر درمانی کشور و خطرپذیری ایثارگرایانه آنها علیرغم گلایهمندیها و نارضایتی فراوان؛ نحوه برخورد جریانهای سیاسی رقیبِ یکدیگر و نهادهای مدنیی منتقد در بحران کرونا؛ همسوئی و تعامل نسبتاً خوب نهادها و واحدهای حاکمیتی با ستاد ملی مبارزه با کرونا و .... اشاره کرد.
قسمت 7: اقتضائات پساکرونایی در ایران و بضاعت ما
پدیده نوظهور کووید-19 با هر خاستگاه جغرافیایی و دلیل گسترش طبیعی یا آزمایشگاهی که اغلب مبتنی بر گمانهزنی است، اکنون مهمان ناخواندهای در کشور ما و بلای جان شریف آدمی است. ما هنوز در گرماگرم پنجه در افکندن با این ویروس نوخاستهایم و داوری درباره میزان تأثیرات پنهان و آشکار، ماندگاری یاگذرا بودن آن نیازمند گذشت زمان و مطالعه دقیق علمی است. مطالعات تاریخی انجام شده درباره این دسته از بیماریهای همهگیر حتی شماری از آنها که در اساطیر جهان بازتاب یافته و ذیل کتابی با عنوان “خاستگاه آگاهی در فروپاشی ذهن دو جایگاهی“ منتشر شده، حاکی از اثرگذاری انکارناپذیر آن بر زندگی جمعی و فردی جوامع مختلف در اعصار گذشته و دوران معاصر است.
قسمت 6: درسهایی مهم از همهگیری جهانی ویروس کرونا
در حالی که کشور، درگیر جدی درمان و بهداشت کووید-19 از یک طرف و از طرف دیگر بحران اقتصادی ناشی از آن است، ضرورت دارد تا به دور از غوغاها و اخبار رسانهها، مسئولین دلسوز با تشکیل اتاقهای فکر قوی نسبت به آینده و پیشبینی عواقب این همهگیری جهانی خصوصاً با توجه به اوضاع و احوال کشور بپردازند. مدیریت کشور در این شرایط مهمترین عامل برونرفت از این فاجعه جهانی است. توفیق نسبی کشور در مدیریت کووید-19تا حد زیادی مرهون تلاشهای دهههای گذشته دانشگاهها و مراکز پژوهشی در امر آموزش نیروهای متخصص مجرب، انجام پژوهشهای بنیادی و کاربردی و توفیق شرکتهای دانش بنیان در حوزه پزشکی، فنی و مدیریتی است.
قسمت 5: ابعاد حقوقی بیمای کرونا و ویروس کووید-۱۹
ویروس کووید19مانند هر ویروس مسری دیگر، خواه ساخته دست بشر یا ناشی از فعل و انفعالات طبیعی باشد، برای خود جایگاه حقوقی ویژهای دارد که اطلاع از آنها میتواند در سیاستگذاریهای اضطراری و فوری مقامات مسئول در مبارزه با این پدیده و نیز همراهی شهروندان با این سیاستها برای اثربخشی آنها،موثر باشد. بنابراین بررسی این جایگاه میتواند هم برای نظام اجتماعی و سیاسی مقید مفید باشد و هم با آگاهیبخشیدن به شهروندان، آنان را از حقوق و وظایف خود مطلع کند تا با ایجاد یک رابطه دوجانبه بین دولت و شهروندان، همدلی در اجرا و تصمیمهای مقامات مسئول موجب تسریع در مبارزه موثر با این پدیده باشد و شهروندان به بهانههای مختلف مقررات مربوطه را نقض نکنند.
قسمت 4: نظام مدیریت اطلاعات کرونا در جوامع روستایی و عشایری
هرچند امروزه رسانههای دیداری و شنیداری در فضای مجازی و غیرمجازی رسالت خود را برای آگاهیبخشی شهروندان انجام میدهند و در این چارچوب ستاد مدیریت ملی کرونا در کشور دارای سخنگو است؛ اما شیوه اطلاعرسانی از نظام سامانیافته مکانی برخوردار نیست. بدینسان با شکلگیری نهادمند نظام مدیریت فناوری اطلاعات و سیستم اطلاعات جغرافیایی در دوره کرونا، افراد در سطوح مختلف به انواع مختلف اطلاعات نیاز دارند و با آن کار میکنند. برای مثال، مدیران راهبردی ستاد مدیریت ملی کرونا بیشتر به اطلاعاتی که نمایش کل را مطرح نمایند، اهمیت میدهند؛ در حالیکه در سطوح کارشناسی بیشتر به اطلاعاتی که بیانگر و نمایشگر اوضاع روزانه، هفتگی یا ماهیانه برحسب مناطق جغرافیایی (سکونتگاه زیست، مکانهای کار و فراغت)باشند، اهمیت داده میشود.
قسمت 3: بازتاب کرونا در شعرهای طنزآمیز مردمی
یکی از رسالتهای ادبیات،التیام دردهای شخصی، انسانی و اجتماعی است. در طول تاریخ ادب فارسی بسیاری از نمونههای عالی ادبی را نشان داریم که بر اساس یک حادثه طبیعی خلق شده است. مثل قصیده زلزله تبریز از قطران تبریزی. یا در کتاب "طاعون" نوشته آلبرکامو که با اعلام وضع قرنطینه، اعضای خانوادههای زیادی از هم جدا ماندند. عدهای قصد فرارهای متوالی داشتند و گروهی تا جایی که میتوانستند با بیماری مبارزه کردند.
قسمت 2: کشاورزی، روستا و کرونا
ویروس عالمگیر کرونا و بیماری ناشی از آن به طور قطع بر شئونات مختلف زندگی اعم از اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و زیست - محیطی و بر تعامالت انسانی بیشترین تأثیر را داشته است. فعالیتهای مختلف بشری از جمله فرآیندها و فعالیتهای اقتصادی تحت تأثیر این ویروس قرار گرفته است. جامعه روستایی و عشایری و بخش کشاورزی بدون اینکه به راحتی قابل محاسبه باشد تحت تأثیر آثار سوء بسیار زیاد این بیماری قرار گرفته و خسارات زیادی را متحمل شده است.
قسمت 1: چهار پرسش اساسی درباره کرونا
در پی تداوم و گستردگی شیوع ویروس کرونا، پرسشهای زیادی اذهان را در همه جا به خود مشغول کرده است. به نظر میرسد بتوان این پرسشها را به چهار بخش اساسی دستهبندی کرد. البته این پرسشها با یکدیگر پیوند اساسی دارند و هر یک ابعادی از بحران را پوشش میدهند. در اینجا از منظری میان رشتهای، البته عمدتاً در قلمرو دانشهای انسانی - اجتماعی، پاسخهای اولیهای به این پرسشها داده شده است. |